Alüminyum Giydirme Cephe Sistemlerinin Taşıyıcı İskelet Türüne Göre Karşılaştırılması

Alüminyum giydirme cephe sistemleri taşıyıcı iskelet türüne göre çubuk sistem, yarı panel sistem ve panel sistem olmak üzere üçe ayrılır. Aşağıda her sistem ayrı ayrı anlatılmış .

Çubuk Sistem

Çubuk (stick) sistemde, düşey alüminyum profiller, projeye uygun olarak belirli aks aralıklarıyla bir ucundan sabit diğer ucundan hareketli olarak monte edilir. Yatay profiller düşey profillerin aralarına şantiyede montaj esnasında yerleştirilir ve çatılır. Çubuk sistemlerde montaj kolaylığı açısından, bir ya da iki aks fabrikada çatılarak hazırlanabilmektedir. Çubuk sistemlerin hareket toleransı 1-2 mm ile sınırlıdır. Çubuk sistemler düşey ya da yatay ana taşıyıcılı sistemler olarak yapılabilmektedir. Düşey taşıyıcılı sistemlerde dikmeler döşemeye asılmakta ve yatay profiller dikmelere saplanarak bağlanmaktadır. Yatay taşıyıcılı sistemlerde, yatay kayıtlar döşemeye bağlanmakta dikmeler yatay kayıtların üstüne basmaktadır. Ancak düşey taşıyıcılı sistemler yaygın olarak kullanılmakta ve tercih edilmektedir. Düşey taşıyıcı profiller bir veya iki kat yüksekliğinde ankre edilmekte ve dikmelerin ek yerlerinde bir düşey profile vidalanan, diğerinin içine geçirilen ama sabitlenmeyen bağlantı profilleri kullanılmaktadır. Ek yeri profilleri sisteme düşeyde hareket imkânı vermelidir. Aksi takdirde sıcaklık farkından oluşan genleşmeler sistem tarafından tolere edilemez ve camlarda patlamalar oluşabilir. Çubuk sistem, yarı panel ve panel sisteme göre daha ekonomiktir. Ülkemizde de en yaygın kullanım alanına sahip olan sistemdir. Ancak cephe montajı bu sistemde diğer sistemlere oranla daha fazla zaman almaktadır. Dolayısıyla, yüksek binalarda çalışma zorluğu, hava koşullarından etkilenilmesi, özellikle kış ayalarında montajı çok yavaşlamakta ve olumsuz etkilemektedir. İskele ve yardımcı platformların montajda kullanımı şarttır. Sistem modülasyonları, panel sistemleri gibi kapalı fabrika ortamında yapılanmadığından montajda hata yapma olasılığı yüksektir. Kalifiye eleman kullanılmalıdır. Sistemin bina hareketlerine karşı uyumu zayıftır. Bu sistem büyük yüzeyli uygulamalarda kullanılmamalıdır.

Şekil 3.3: Yarı panel sistem, panel ek yeri, düşey aks detayı

Yarı Panel Sistem

Yarı panel sistemler; çubuk sistemin ekonomikliği ile panel sistemin yüksek yapılar için önemli bir özelliği olan, bina hareketliliğine uyum kabiliyetini kapsayan giydirme cephe sistemleridir. Ülkemizde yarı panel sistemin uygulandığı ilk örnek Sabancı Center’dır. Bu yapıda giydirme cephe elemanları kat bazında, düşey şeritler halinde hazırlanmış büyük paneller olarak uygulanmıştır. Her kat kendi içinde bağımsız çalışmaktadır. Diletasyon yatay profillerle sağlanmıştır. Ülkemizdeki diğer bir örnek ise Garanti Koza taahüdünde yapılan İS.TE.K (İstanbul Tekstilciler Kooperatifi) ikiz kulelerin giydirme cephesidir.

Şekil 3.4 Yarı panel sistem, panel ek yeri yatay aks detayı

Bu binada sistem panel sisteme benzer şekilde yatay ve düşey diletasyonlara sahiptir. Binada ön görülen yatay ve düşey hareketleri tolere edecek diletasyon detayları özel olarak tasarlanmıştır (Şekil 3.3 ve Şekil 3.4). Yarı panel sistemin uygulandığı diğer ülkeler arasında Amerika, World Trade Center, Sears Towers gibi yüksek binlarıyla yer almaktadır.

Yarı panel sistemlerde panel sistemden faklı olarak camlar daha sonra şantiyede yerine monte edilmektedir. Prensipte her panel camıyla birlikte özel kenetlerle bağlandığı betonerme alanın statiğine tabi olup, ancak kapladığı alandaki hareketleri algılar, yapının genel deformasyonundan etkilenmez. Aynı zamanda yapı deplasman hesap sınırları içinde oluşacak düşey ve yatay hareketlerin cephe içinde soğurması ve yapının kendisi hasar görmediği sürece cephenin işlevini sağlıklı olarak koruması esastır. Yarı panel sistem birinci derece deprem kuşağında olan ülkemizde doğru ve ekonomik bir çözüm olarak tercih edilmesi gereken bir sistemdir.

Panel Sistem

Tablo 3.1: Alüminyum Giydirme Cephe Sistemlerinin Taşıyıcı İskelet Özelliklerine Göre Karşılaştırılması

İskelet yapısı çubuk sistemden farklı olan panel sistemlerin yatay ve düşey doğrama elemanları, taşınabilir büyüklükte, bir veya iki aks genişliğinde, bir kat yüksekliğinde olmak üzere fabrikada imal edilip şantiyeye sevk edilir. Hazırlanan paneller camları ve tüm aksesuarları monte edilmiş olup bitmiş yapı elemanlarıdır. Panellerin montajında çubuk sistemden farklı olarak özel donanımlara ihtiyaç vardır. Paneller, insan gücüyle taşınamayacak kadar ağır olduklarından raylı taşıyıcı sistem, montaj platformu, vinç vb. makinaların yardımıyla monte edilir. Panel sistemlerde imalatın eleman bazında yapılması, imalat aşamasında ve sonrasında sürekli kalite kontrolün yapılması uygulamadaki hata oranını düşürmektedir. Cephe geçirimsizliğinde en yüksek performans panel sisteme aittir. Sistem yatay ve düşey bina hareketlerini soğurur [13]. Panel sistemlerde ızgara tipi örgü uygulanmaktadır. Dikdörtgen formlu cephe elemanları yan yana ve üst üste gelerek kendi çerçevelerinin çeşitli noktalarından kaba yapıya monte edilmektedir. Panel sistemin ankraj kurgusu montaj sırasında ince ayarın yapılabilmesi için panelin üç yönde hareket etmesine olanak sağlamalıdır. Panel sistem ülkemizde 4. Levent’te 52 katlı İş Bankası İdare Binası’nda uygulanmıştır. İnşaat süresi kısıtlı olan binalarda özellikle tercih edilen sistem, çok hızlı monte edilmektedir. Kaba inşaat devam ederken paneller üretilebilmekte, cam temin ve monte edilerek zaman kazanılmaktadır. Ancak panel sistem çubuk sisteme oranla oldukça pahallıdır.