GİYDİRME CEPHE SİSTEMLERİNİN SÜREÇ İÇERİKLİ TARİHSEL GELİŞİMİ

Giydirme cepheler; tasarımcı, üretici ve işverenlerin artan talepleri doğrultusunda gelişmektedir. Bu gelişimde anahtar noktalar tasarım, kalite, fonksiyonellik, çevreye uyum, çok yönlülük, minimum risk ve maliyettir . Farklı tasarım, üretim, montaj ve fonksiyon talepleri arttıkça cephe sistemlerinde hava ve su yalıtımı, ısı ve ses izolasyonu, nem, solar ve yangın dayanımı yönlerinde gelişme kaydedilmiştir. Cephe sistemlerinin süreç içerikli tarihsel gelişimi üç aşamada incelenmiştir.

 Yirminci yüzyıl

Şekil 2.1: Viborg Kraftvarmevaerk binası, DK-Viborg, cephe Schüco FW 50 ve FW 50S sistemleriyle yapılmıştı

19. yüzyıl öncesi mimari dolu duvarlar ve kemerli yapılarla şekillenmekteydi. Dökme demir çerçeve konstrüksiyonlar geliştikçe yük ince kolon ve kirişlere aktarılmış böylece ince duvar ve geniş pencere yapımı kolaylaşmıştır . Bir sonraki adım 1930’larda ABD’de yük taşıyan strüktürün dış cepheden ayrılmasıdır. Bu sayede bina strüktüründen bağımsız, yapı d ış yüzeyine asılarak giydirilen, yük taşımayan ancak ileten, dış kabuk sistemi giydirme cepheler oluştu. Giydirme cepheler ilk olarak çelik, bronz ve prinçten yapılmaktaydı.1950’lerde bu malzemeler yerini alüminyuma bıraktı. Bunun temel nedeni alüminyumun hafifliği, korozyon direnci ve ekstrüze kesitlerle getirdiği tasarım özgürlüğüdür. Uzun ömürlülük, mekanik mukavemet, yansıtıcılık, geri dönüşüm özellikleri, enerji tasarrufu sağlaması, tutuşmaz yapı malzemesi olması, kolay işlenebilirliği, dekoratif ihtiyaçları karşılaması, kolay temizlenirlik özellikleri alüminyum kullanımını arttırmıştır . Bu dönemde yüksek binalarda prefabrike modüler giydirme cephe uygulamaları da başlamıştır. Yirminci yüzyılda, yapı malzemelerinde paralel gelişmeler gözlendi. Havalandırma sistemleri, cam yapımı ve işleme teknikleri gelişmiştir. Oluşan gelişmeler yüksek kalite ve büyük miktarlı cam üretimini artırdı. 1930’larda ilk çiftcam uygulamaları görüldü. Günümüz çiftcamlarına benzer cam arası çıtalı uygulamlar 1950’lerin başlarında olmuştur . 1973 yılında enerji krizi yeni ürünler ve çözümler üretti. Cam cephelerin enerji kaybı sorgulanarak ısı izolasyon standartları sıkılaştırıldı. Üreticiler malzemelerin izolasyon değerlerini yükseltti. Cam endüstrisi float cam, çok katlı yalıtım camları, renkli float cam, renkli camlı yalıtım üniteleri, reflektif cam, temperli camı geliştirdi. Isı yalıtımlı pencere ve giydirme cepheler pazara girdi. Metal fabrikaları giydirme cephe üzerinde uzmanlaşmaya başladı. Üretim ve montaj tekniklerinin de gelişmesi mimarlara maksimum tasarım özgürlüğü sağladı (Şekil 2.1).